Po wizycie na bilansie u szkolnej pielęgniarki Twoja córka lub syn wrócił z podejrzeniem skoliozy i zaleceniem wizyty u lekarza. Zaczynasz zastanawiać się do kogo powinniście się udać na badanie skoliozy. Jak w ogóle przygotować się do takiej wizyty? Co gorsza dziecko jest przestraszone i zaczyna zadawać pytania, a Ty nie znasz na nie odpowiedzi. I wtedy zaczynasz gorączkowo przeglądać internet, no coś trzeba przecież odpowiedzieć…. Ale co strona to inne informacje…tu każą czekać, aż dziecko przestanie rosnąć, tu gorset, tu basen, tu terapia FITS, FED, a najlepiej to poczekać na operację. Od czego zacząć i gdzie szukać pomocy?
Gdzie najlepiej przeprowadzić badanie skoliozy?
Opcji, jak zwykle jest cała masa, ale niekoniecznie wszystkie są dobre. Wskażę Wam dwie, które mogą oszczędzić dużo czasu i ograniczyć niepotrzebne koszty. Według mojej wiedzy najlepszym wyborem będzie wizyta u fizjoterapeuty lub lekarza ortopedy. Ważne jest, żeby diagnostykę przeprowadził specjalista, który ma doświadczenie w leczeniu skolioz. Nie będzie więc dobrym rozwiązaniem pójście do ortopedy, który specjalizuje się w leczeniu dorosłych lub do fizjoterapeuty sportowego. Warto poszukać odpowiedniej osoby, aby nie tracić czasu, pieniędzy i nerwów.
Kiedy ostatnio widziałaś/eś swoje dziecko bez koszulki?
Na początek zachęcam Cię do obejrzenia postawy swojego dziecka. Poza tym, że sam skontrolujesz co się dzieje, to będziesz miał już dobrą bazę do rozmowy z diagnostą podczas badania skoliozy. Zachęcam Cię do użycia naszej karty badania ze wskazówkami. Dokument ten możesz pobrać całkowicie za darmo po zapisie do naszej grupy na Facebooku!
Jak wygląda konsultacja u fizjoterapeuty?
Zwykle wizyta u fizjoterapeuty zaczyna się od wywiadu. Będzie chciał się dowiedzieć, dlaczego pojawiliście się na wizycie i co Was nurtuje. Poza omówieniem stanu aktualnego, będzie chciał poznać przebieg rozwoju dziecka. Nie zdziw się, że zada pytania o ciążę, poród i okres niemowlęcy. Często z pozoru niewielkie niuanse dają nam wskazówki do podłoża problemu i wyboru najlepszej terapii. Fizjoterapeuta będzie też pytał o przebyte urazy i choroby przewlekłe, więc warto się przygotować w tym zakresie (zwłaszcza przy kilkorgu dzieciach takie rzeczy potrafią się pomieszać:)). Ważną informacją jest również to czy dziecko jest aktywne fizycznie. Jeżeli regularnie trenuje jedną dyscyplinę, należy o tym powiedzieć. Warto też zaznaczyć, jeżeli dziecko boryka się z nawracającymi kontuzjami. Po przeprowadzonym wywiadzie, fizjoterapeuta przechodzi do badania całej postawy ciała – w tym badania skoliozy.
Badanie skoliozy przez fizjoterapeutę
Po przeprowadzonym wywiadzie fizjoterapeuta przechodzi do badania klinicznego. Ogląda postawę pacjenta, sprawdza czy występuje asymetria, sprawdza długości kończyn, zakresy ruchomości w stawach, siłę mięśniową. Badanie obejmuje również sposób obciążania stóp i chód pacjenta.
Terapeuta używa w swoim badaniu skoliometru. Nazwa czasami wywołuje zmianę wyrazu twarzy u młodszych pacjentów. Skoliometr to nic innego jak “poziomica” tylko nie sprawdza się nią poziomu, a rotację. Skolioza jest to skrzywienie w 3 płaszczyznach, a rotacja jest jednym z kryteriów diagnostycznych progresji (jeżeli nie wiesz o co chodzi w tym zdaniu, koniecznie wróć do artykułu o skoliozie u dzieci). Badanie skoliozy wykonuje się w czasie skłonu a skoliometr przykłada się do pleców i przesuwa wzdłuż całego kręgosłupa dziecka. Ma on specjalne wgłębienie na środku, aby nie przesuwać twardym plastikiem po wyrostkach kolczystych (czyli tych wystających kostkach wzdłuż kręgosłupa). Badaniu temu więc, bliżej do łaskotania niż do bólu.
W badaniu używamy również pionu. Tak…fizjoterapia ma wiele wspólnego z budownictwem.:) Dzięki niemu możemy porównać obie strony ciała i ocenić symetrię.
Uprzedź dziecko, czego spodziewać się w czasie wizyty.
Badanie przeprowadzane jest boso, bez skarpetek. Pacjent powinien być rozebrany do bielizny. Zawsze proszę rodziców, aby uprzedzili dziecko, że będzie musiało się rozebrać. Myślę, że nikt z nas nie czuje się komfortowo, musząc się rozebrać przy obcej osobie. Tym bardziej z zaskoczenia, jeżeli nie byliśmy na to przygotowani. Traktujmy nasze dzieci, tak jakbyśmy sami chcieli być traktowani. Poza tym, że takie sytuacje nie pomagają w budowaniu zaufania, to też stresują dziecko. A na pewno wiesz już z artykułu o emocjach w ciele, jak wpływają one na postawę. Przez to też, badanie skoliozy może okazać się trudniejsze i mniej miarodajne.
Konsultacja i co dalej?
Fizjoterapeuta po wykonaniu badania jest w stanie ocenić czy pacjent powinien udać się do ortopedy. Zdecyduje, czy powinno być wykonane zdjęcie RTG, czy też pacjent powinien skonsultować z lekarzem stosowanie gorsetu i otrzymać na niego skierowanie. Przy wcześniej niewykrytych, dużych skoliozach (>40 stopni) wizyta u ortopedy to konieczność, ponieważ może istnieć konieczność przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. Jeżeli nie ma potrzeby wizyty u lekarza ortopedy, fizjoterapeuta planuje dalszą fizjoterapię. Więcej na temat leczenia skoliozy przeczytasz w kolejnym artykule.
Badanie skoliozy u lekarza ortopedy
Ortopeda również przeprowadzi wywiad oraz badanie kliniczne. Zwykle wizyta u lekarza trwa krócej więc warto być lepiej przygotowanym. Nie wiem jak Ty, ale mi często zdarza się przypomnieć sobie o czymś zaraz po opuszczeniu gabinetu.
Lekarz zadecyduje, czy w danym przypadku potrzebne jest zlecenie zdjęcia RTG. Jeżeli będzie taka potrzeba, wystawi skierowanie na gorset. To również lekarz przeprowadza kwalifikację do zabiegu chirurgicznego.
Samo badanie kliniczne jest bardzo podobne, różnica jest taka, że lekarz skupia się na stanie obecnym i możliwościach leczenia. Fizjoterapeuta poza tym szuka przyczyny i zaburzeń funkcji układu ruchu.
Jeżeli ktoś z Was zdecyduje się na wykonanie zdjęcia rentgenowskiego odpłatnie to również wymagane jest skierowanie. Zgodnie z przepisami które obowiązujea w naszym kraju nie można wykonywać badań z użyciem promieniowania jonizującego bez skierowania.
Jak przygotować się do badania skoliozy?
Poza wymienionymi wcześniej aspektami w zasadzie do wizyty nie trzeba się jakoś specjalnie przygotowywać…chociaż wiadomo wysypująca się ze skarpetek tona piasku nieco wpływa na komfort używania maty do ćwiczeń.:) Można się zastanowić czy w przeszłości było coś, co niepokoiło w rozwoju ruchowym dziecka i wypisać takie rzeczy. Można wypisac tez pytania – one zawsze umykają w najmniej odpowiednim momencie. Warto, żeby rodzic był przy badaniu lub aby był dostępny do przeprowadzenia wywiadu. Nie zawsze dobrym pomysłem jest, aby z nastoletnią córką na badanie przychodził tata. Zdarza się, że dziewczynki są skrępowane, ale to już indywidualna kwestia warto ją przedyskutować wcześniej w domu. Badanie skoliozy może być ciekawym doświadczeniem! W końcu, gdzie dziecko dowie się tyle o swoim ciele, co u fizjoterapeuty?
Jeżeli masz jakieś pytania czy watpliwości związane z pierwsza wizyta Twojego dziecka u specjalisty, napisz do nas! Zrobimy co w naszej mocy, aby trochę ułatwić to zadanie.
Wpis ma charakter edukacyjny i nie zastąpi wizyty u specjalisty. Jeżeli martwi Cię coś w rozwoju Twojego dziecka, skonsultuj się z fizjoterapeutą. Badanie dziecka jest konieczne do postawienia diagnozy i wyboru najlepszej formy terapii.
Bibliografia:
- Zasady prowadzenia badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania skoliozy idiopatycznej. Rekomendacje Komitetu rehabilitacji, kultury fizycznej i integracji społecznej Polskiej Akademii Nauk.
Methodology of evaluation of morphology of the spine and the trunk in idiopathic scoliosis and other spinal deformities – 6th SOSORT consensus paper, Scoliosis, 2009 Nov 26;4:26.
