“Co to jest ta kifoza i czy to źle, że mam lordozę?” Są to jedne z częstszych pytań pojawiających się w gabinecie. Enigmatycznie brzmiące nazwy usłyszane podczas wizyty lub bilansu, potrafią spędzić niejednemu młodemu pacjentowi sen z powiek. Podczas fizjoterapii jest trochę czasu na rozmowy i dzieci często pytają co to jest ta lordoza i czy to dobrze, że ją mają. Rozwiejmy zatem te wątpliwości. Zacznę od tego, jak powinien być ukształtowany kręgosłup człowieka patrząc na niego z boku. Wyróżniamy 4 naturalne wygięcia kręgosłupa: lordozę szyjną i lędźwiową oraz kifozę piersiową i krzyżową (Rys.1).
Co to jest kifoza i lordoza?
Lordoza i kifoza oznaczają nic innego jak wygięcia kręgosłupa odpowiednio do przodu lub do tyłu. Wygięcia te są niezwykle istotne dla naszego zdrowia. Zwiększają odporność na nacisk wzdłuż kręgosłupa, dzięki czemu poprawiają amortyzację, a tym samym wytrzymałość naszych kręgosłupów. Jest to najbardziej wydajne ustawienie dla człowieka, czyli organizmu spionizowanego – stojącego na dwóch nogach.
Kifoza i lordoza w trakcie rozwoju
Co ciekawe patrząc na rozwój dziecka, które w ciągu swojego niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa zaczyna przyjmować coraz bardziej pionową pozycję, krzywizny te kształtują się w odpowiednim momencie jego rozwoju. U czworakującego niemowlaka ustawienie kręgosłupa jest takie jak u ssaków czworonożnych, ale o tym napiszę oddzielny wpis. Wyobraź sobie dziecko, które w ciągu dnia wykonuje miliony aktywności – od swobodnego stania, przez chodzenie czy wdrapywanie się na drzewa czy zeskoki z tychże. Dla kręgosłupa to nie lada wyzwanie i często siły wielokrotnie przewyższające sam ciężar ciała dziecka. Tym samym kręgosłupowi bez amortyzacji zagraża bardzo duża kompresja w życiu codziennym.
Prawidłowa postawa
Zrównoważona postawa powinna wyglądać tak, że stojąc tyłem do ściany tylna część czaszki oraz pośladki dotykają do niej a wzrok skierowany jest na wprost. Patrząc na dziecko z boku, kifoza i lordoza powinna być widoczna. Kręgosłup powinien tworzyć literkę “S”. Skoro wiemy już jak powinien wyglądać kręgosłup to przejdźmy teraz do tego co może nas zaniepokoić.
Kiedy kifoza jest nieprawidłowa?
Podstawowy objaw, z którym zgłaszają się rodzice to garbienie się ich pociech. Nie ukrywam, że jest to bardzo duży problem. Nie zawsze jednak wynika to z pogłębionej kifozy piersiowej. Dzieci bardzo często przyjmują postawę zwieszoną siedząc na krześle (dodatkowo pochylając się nad telefonem). Podczas badania okazuje się, że kifoza jest zniesiona, czyli plecy są płaskie. To wrażenie garbienia potęgują barki skierowane do przodu, co wynika bardzo często z przykurczu mięśni przedniej ściany klatki piersiowej. Musimy pamiętać o tym, że zniesiona kifoza jest jednym z czynników, które wpływają na progresję skolioz. W przypadku takiej mylnej diagnozy (a raczej braku konsultacji u fizjoterapeuty) dochodzi do doboru nieprawidłowych ćwiczeń czy np. zakupu „pajączka”. Tak dobrze nam znana z naszego dzieciństwa komenda: „Wyprostuj się!” także traci na swoim prozdrowotnym znaczeniu.
Kiedy lordoza lędźwiowa jest problemem?
Lordoza lędźwiowa również może być zwiększona (nazywamy ją wtedy hiperlordozą) lub zniesiona. Pogłębienie często występuje u dzieci z osłabioną stabilizacją centralną. Możemy wtedy zwrócić uwagę na to, że brzuszek jest wypukły i pośladki wypchnięte do tyłu. Zniesiona lordoza nie jest tak widoczna i często niewykrywana, ale według badań zwiększa ryzyko pojawienia się bólów pleców w dorosłości. Siedzący tryb życia przyczynia się do zmniejszenia lordozy, a także kifotyzacji całego kręgosłupa (odcinek lędźwiowy może też ustawić się w kifozie).
Kifoza i lordoza to nasze atuty!
Lordoza i kifoza to nie są „egzotyczne choroby” (cytat z pacjenta :)), a coś o co każdy z nas powinien dbać.
Musimy też pamiętać o tym, że normy kątów krzywizn są zależne od wieku oraz że zawsze oceniamy całego pacjenta, bo może się okazać, że zwiększona lordoza wynika z przykładowo nieprawidłowego obciążenia stóp.
Bibliografia:
- Kapanji A.I., Anatomia funkcjonalna stawów, Tom 3, Kręgosłup i głowa, I wydanie polskie, 2014
- Tylman D., Patomechanika bocznych skrzywień kręgosłupa,wyd.II uzup., 1995
- De Mauroy et al., 7th SOSORT consensus paper: conservative treatment of idiopathic & Scheuermann’s kyphosis, Scoliosis 2010, 5:9
- Fon GT, Pitt MJ, Thies ACJ: Thoracic kyphosis: Range in normal subjects, AJR Am J Roentgenol 1980, 134:979-8 3
- Glassman SD, Bridwell K, Dimar JR, Horton W, Berven SF: The impact of positive sagittal balance in adult spinal deformity. Spine 2005, 30:2024-9
- Weiss HR, Werkmann M: Treatment of chronic low back pain in patients with spinal deformities using a sagittal re-alignment brace. Scoliosis 2009, 4:7.
fajny artykuł