No właśnie – każdy z nas słyszał o skoliozie, ale w większości nie znamy konkretów. Co to skolioza? Jakie są objawy skoliozy? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się poniżej. Pomogą przede wszystkim rodzicom dzieci z podejrzeniem skoliozy lub zdiagnozowaną skoliozą. Część z nich mogą zadać nawet same dzieci. Tym bardziej dobrze uzbroić się w niezbędną wiedzę na temat skoliozy.
Skolioza – co to jest?
Kręgosłup składa się ze swoistego stosu prostokątnych cegiełek. Nazywamy je kręgami. Oglądany od tyłu kręgosłup wydaje się prosty. Jeśli jednak jest dotknięty skoliozą, można na nim zaobserwować krzywizny. Kręgosłup widziany od tyłu zaczyna przypominać literę S lub literę C (jeśli występuje rotacja kręgów). To sprawia wrażenie, jakby osoba ze skoliozą przechylała się na jedną stronę.
Zdiagnozowanie skoliozy wymaga przynajmniej 10-stopniowego skrzywienia kręgosłupa. Specjalista w celu jego oceny sprawdza zdjęcie rentgenowskie. Skrzywienie kręgosłupa spowodowane skoliozą może wystąpić po jednej stronie lub po obu. Może ona dotykać zarówno odcinka piersiowego (środkowego) jak i lędźwiowego (dolnego).
Co powoduje skoliozę?
Skoro wiemy już, co to jest skolioza, warto znać jej przyczynę. Skolioza może wynikać z bardzo wielu czynników. Jej najpowszechniejsza forma jest idiopatyczna, czyli opatrzona „nieznaną przyczyną”. Badania naukowe dowodzą, że skolioza idiopatyczna jest chorobą genetyczną. Nadal trwają prace nad wyizolowaniem kombinacji genów powodujących skoliozę. Istnieją dowody, że to nierównomierne tempo wzrostu między tylną a przednią częścią kręgów może być jedną z przyczyn skoliozy.
Jakie są objawy skoliozy?
Objawy skoliozy najczęściej zauważa się, gdy skrzywienie jest średnie lub znaczne. Zdecydowanie częściej pojawiają się w przypadku nieleczonych skolioz. Komplikacje mogą obejmować:
- Nieprawidłowy chód – skrzywiony w bok kręgosłup może wpływać na nieprawidłowe ustawienie bioder, co zmienia sposób chodzenia. Osoba dotknięta tym objawem skoliozy wkłada dodatkowy wysiłek w utrzymanie równowagi, co może powodować szybsze zmęczenie mięśni.
- Zmniejszony zakres ruchu kręgosłupa – deformacja spowodowana skoliozą może zwiększyć jego sztywność i tym samym ograniczyć ruch przy zginaniu.
- Problemy z oddychaniem – kręgosłup ulegający znacznej rotacji może sprawić, że klatka piersiowa również się skręci. To sprawia, że przestrzeń dla płuc ulega ograniczeniu. Może to z kolei prowadzić do ucisku na płuca i utrudnieniach w oddychaniu.
- Problemy sercowo-naczyniowe – podobnie jak w przypadku problemów z oddychaniem: ucisk klatki piersiowej na serce może ograniczyć jego zdolność do pompowania krwi.
- Ból – zmiany w anatomii kręgosłupa mogą wywoływać zmiany w mięśniach i powodować w ich obrębie stany zapalne. Te z kolei wiążą się z dolegliwościami bólowymi. Dodatkowo, nieprawidłowo obciążone kręgi i krążki międzykręgowe u osoby ze skoliozą również mogą unikać degeneracji.
- Niższą samoocena – bardzo często minimalizowany lub pomijany objaw. Skolioza może powodować nierówne biodra i ramiona, uwypuklone żebra, asymetrię talii, a wszystkie te czynniki mogą być stresujące i przygnębiające. Objaw ten nie tyczy się wyłącznie dzieci i nastolatków, lecz także osób dorosłych, które mogą czuć się skrępowane swoim wyglądem.
Jak powszechna jest skolioza?
Skolioza jest schorzeniem, które występuje o 2-3% nastolatków. 1 na 500 pacjentów ze skoliozą będzie wymagało aktywnego leczenia. Operację zaleca się tylko u 1 na 5000 przypadków. Co ciekawe, skolioza o małym nasileniu dotyka w równym stopniu dzieci niezależnie od płci, ale to dziewczynki 8 razy częściej rozwijają progresywne skrzywienia.
Czy można nie zauważyć objawów skoliozy u dziecka?
Zmiany w ciele dziecka zachodzą bardzo szybko, szczególnie przed i w trakcie okresu dojrzewania. Dzieci w tym wieku zaczynają mocniej dbać o swoją prywatność. Zdarza się, że rodzic nie widuje dziecka w sytuacjach, w których można zauważyć objawy skoliozy. Ponadto, początkowe zmiany mogą być bardzo subtelne. Nawet znaczna deformacja wewnętrzna może nie być mocno widoczna na zewnątrz. Ponadto, skrzywienie może nie powodować dolegliwości bólowych, przez co pacjenci często nie zauważają żadnych objawów skoliozy.
Czy skolioza się powiększa?
Najważniejszym czynnikiem pozwalającym ocenić, czy skolioza się powiększy, jest jej wielkość oraz poziom dojrzałości kostnej dziecka. Jeżeli dziecko ma przed sobą okres gwałtownego wzrostu, jest narażone na powiększenie skrzywienia o kilka stopni nawet w ciągu miesiąca! To z tego powodu tak ważne są badania profilaktyczne. Im wcześniejsze stadium skoliozy, tym łatwiej jest ją skorygować.
Bibliografia:
- Peter O. Newton, Michael F. O’Brien Idiopathic Scoliosis. 1st ed. Thieme, 2011. Web. 25 Sept. 2021. ISBN 9781604060256
- Savvides P, Gerdhem P, Grauers A, Danielsson A, Diarbakerli E. Self-Experienced Trunk Appearance in Individuals With and Without Idiopathic Scoliosis. Spine (Phila Pa 1976). 2020 Apr 15;45(8):522-527. doi: 10.1097/BRS.0000000000003308. PMID: 31703053.
- Weinstein SL. The Natural History of Adolescent Idiopathic Scoliosis. J Pediatr Orthop. 2019 Jul;39(Issue 6, Supplement 1 Suppl 1):S44-S46. doi: 10.1097/BPO.0000000000001350. PMID: 31169647.
