Przeglądając Internet, łatwo możemy trafić na strony o tematyce zdrowia, ćwiczeń czy ogólnie ujętej aktywności fizycznej. Wśród nich jest wiele artykułów na temat skolioz. Niestety najczęściej są to informacje nieprawdziwe, które mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Pamiętajmy, że każda skolioza musi zostać zdiagnozowana przez specjalistę. To on dobierze odpowiednie ćwiczenia na skoliozę. Poniższy tekst wyjaśnia, dlaczego dobór ćwiczeń na własną rękę może się źle skończyć.
Skolioza nigdy jest taka sama – ćwiczenia na skoliozę też nie!
W doborze właściwych ćwiczeń na skoliozę kluczowe jest dokładne badanie i diagnoza. Bez prawidłowego zbadania dziecka nie ma mowy o optymalnie dobranych ćwiczeniach. Specjalista musi przeprowadzić dokładne badanie kliniczne. Ponadto powinny zostać wykonane zdjęcia RTG skoliozy. Mając wyniki badań, lekarz opisuje, z jaką skoliozą mamy do czynienia. Określa jej wielkość oraz odcinki kręgosłupa, które są nią objęte. Na tej podstawie można podjąć decyzję o dalszych krokach.
Gotowy zestaw ćwiczeń do rehabilitacji – co może pójść nie tak?
Medycyna cały czas się rozwija. Wraz z nią rośnie nasza wiedza na temat skolioz. W przeszłości skolioza była opisywana jako skrzywienie boczne kręgosłupa. Załóżmy, że u dziecka stwierdzono skoliozę prawostronną w odcinku piersiowym. Zgodnie z dawnymi założeniami, w takiej sytuacji wystarczy rozciągać lewą stronę pleców. Jest to błąd. Ćwicząc w ten sposób, możemy nieświadomie zaszkodzić dziecku i pogłębić skoliozę.
Aktualnie wiemy, że skolioza to skrzywienie trójpłaszczyznowe. Ćwiczenia na skoliozę powinny być ściśle dobrane do jej rodzaju. Istnieje duża różnica między ćwiczeniami adresującymi zbyt duże napięcie mięśni, a ćwiczeniami ograniczającymi hipermobilność. Bez dokładnego zaplanowania terapii i śledzenia jej postępów, nie ma mowy o sukcesie.
Czy ćwiczenia na skoliozę do domu są skuteczne?
Ćwiczenia na skoliozę w domu to klucz do sukcesu, ale pod jednym warunkiem. Muszą być wykonywane przy okresowych kontrolach fizjoterapeuty. Regularne wizyty u specjalisty połączone z samodzielnymi ćwiczeniami dają najlepsze efekty. Podczas spotkań z fizjoterapeutą monitorowane są postępy leczenia. Specjalista ma możliwość modyfikacji ćwiczeń zależnie od zmieniających się potrzeb pacjenta. Jego ciało będzie ulegać stopniowym zmianom i wykonywana aktywność powinna to odzwierciedlać. W trakcie wizyt wykonywana jest również terapia manualna, która pozwala uzyskać lepszą korekcję skoliozy.
Ważnym elementem terapii skoliozy jest edukowanie pacjenta. Proces leczenia wymaga bardzo dużej świadomości ćwiczącego dziecka, ale też rodzica, który kontroluje dziecko w domu. W przypadku osób z niską motywacją do domowych ćwiczeń warto zainwestować w treningi z fizjoterapeutą. Podstawa sukcesu terapii skoliozy jest regularność!
Rehabilitacja skoliozy u dzieci – zalecenia SOSORT
Ci z nas, którzy poszukiwali już fizjoterapeuty dla dziecka ze skoliozą, wiedzą, że nie jest to proste. Czy lepiej iść do kogoś, kto jest blisko, jest szybko dostępny, ale zajmuje się wszystkimi? Czy może jednak poświęcić więcej czasu i znaleźć fizjoterapeutę, który specjalizuje się w skoliozach? Skąd wiedzieć, który fizjoterapeuta ma ukończone odpowiednie kursy?
Żeby rozwiać te wątpliwości, trzeba zacząć od źródła, czyli od organizacji SOSORT. SOSORT to Międzynarodowe Towarzystwo Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego Leczenia Skolioz. Skupia ono specjalistów wielu dziedzin, którzy zajmują się skoliozami w swojej pracy zawodowej i naukowej.
Kryteria fizjoterapii skolioz według SOSORT
Jeżeli chodzi o fizjoterapię, metody pracy nad skoliozą muszą spełniać konkretne kryteria. Dlaczego? Otóż tylko wtedy mogą być rekomendowane przez SOSORT. Nazywamy je wtedy ćwiczeniami specyficznymi dla skoliozy. Ćwiczenia na skoliozę muszą zawierać trójpłaszczyznową, czynną autokorekcje postawy ciała. Dziecko w czasie ćwiczeń uczy się korygować postawę w różnych pozycjach i czynnościach. Kolejnym etapem rehabilitacji dziecka jest wprowadzenie autokorekcji do czynności dnia codziennego.
Aktualnie jest 7 metod na świecie, które spełniają powyższe kryteria:
- BSPTS (Hiszpania),
- DoboMed (Polska),
- FITS (Polska), o której przeczytasz tutaj
- Lyon (Francja),
- Schroth (Niemcy),
- SEAS (Włochy),
- Side Shift (Wielka Brytania).
Dodatkowe zajęcia i ćwiczenia na skoliozę
Ćwiczenia w domu wyraźnie wspierają korekcję wszystkich wad postawy, nie tylko skoliozy. Pamiętajmy jednak, by wcześniej skonsultować je ze specjalistą. Jeżeli znaleźliśmy obiecujący plan treningowy w Internecie, dobrze omówić go z fizjoterapeutą. Może okazać się, że nie odpowiada potrzebom naszego dziecka, a może wręcz pogorszyć jego problem. Inna sprawa w przypadku dobrze dobranych ćwiczeń na skoliozę – są niezbędnym elementem rehabilitacji. Dziecko można zapisać też na dodatkowe zajęcia. Dobrym wyborem będą ćwiczenia ogólnorozwojowe, takie jak joga czy pilates. W leczeniu skoliozy bardzo ważny jest ruch, więc nie powinno się z niego rezygnować!
Bibliografia:
- Recommendations for research studies on treatment of idiopathic scoliosis: Consensus 2014 between SOSORT and SRS non-operative management committee
Stefano Negrini, Sabrina Donzelli, Angelo Gabriele Aulisa, Dariusz Czaprowski, Sanja Schreiber, Jean Claude de Mauroy Helmut Diers, Theodoros B. Grivas, Patrick Knott, Tomasz Kotwicki, Andrea Lebel, Cindy Marti, Toru Maruyama,Joe O’Brien, Nigel Price, Eric Parent, Manuel Rigo, Michele Romano, Luke Stikeleather, James Wynne, Fabio Zaina, 2016 SOSORT guidelines: orthopaedic and rehabilitation treatment of idiopathic scoliosis during growth
Ćwiczenia to bardzo ważna część! Jak byłam dzieckiem nie lubiłam tych wszystkich zajęć korekcyjnych, a jednak w dorosłym życiu sama się udałam na wizytę do ortopedy i zaczęłam fizjoterapię u doktora Więcka. Jest o wiele lżej!
Niestety ćwiczenia korekcyjne często nie są (a na pewno w przeszłości nie były) prowadzone w atrakcyjny sposób…i też niestety prawda jest taka, że jako dzieci nie rozumiemy ich mocy a są raczej kolejnym obowiązkiem. Ale na to nigdy nie jest za późno, co potwierdzasz swoim przykładem! 🙂