Odkąd zostałam fizjoterapeutką specjalizującą się w wadach postawy, rodzice często zadawali mi pytania dotyczące stóp ich dzieci. Czy to normalne, że moje dziecko koślawi pięty? Jak dobrać odpowiednie obuwie? Czy moje dziecko ma płaskostopie? Co powinnam robić dla prawidłowego rozwoju stopy? Czy są jakieś ćwiczenia na płaskostopie, które mogą zastosować w domu?
Wszystkie prawidłowo rozwijające się dzieci rodzą się z giętkimi płaskostopiem. W ciągu pierwszej dekady życia stopniowo rozwija się przyśrodkowy łuk podłużny. Oczywiście nie należy lekceważyć swoich wątpliwości, dotyczących płaskostopia u dzieci. Jeśli takie istnieją to warto skonsultować się z fizjoterapeutą specjalizującym się w terapii dzieci. Nawet drobne schorzenia stopy mogą wpływać na całą oś kończyn dolnych dziecka oraz zaburzać jego równowagę w pozycji stojącej. Terapeuta oceni całą postawę ciała dziecka, wskaże odpowiednie obuwie oraz oceni rozwój stopy. Jeżeli stwierdzi, że nic nie odbiega od normy, to czy są jakieś zasady profilaktyki zdrowej stopy? Ćwiczenia i zabawy, które dziecko może wykonywać w domu?
Dwie podstawowe zasady profilaktyki zdrowej stopy.
Po pierwsze. W celu zapobiegania występowaniu jakichkolwiek wad postawy u dzieci i młodzieży należy codziennie zapewniać dziecku odpowiednią ilości ruchu, umożliwiając wszechstronny rozwój fizyczny. Konieczne jest stosowanie odpowiednich nawyków podczas dnia codziennego. Wspólne uprawianie sportu z dzieckiem jest świetnym pomysłem.
Po drugie. Oczywiście, że ćwiczenia istnieją. Jednak dziecko jest wymagające. Nie wystarczy po prostu zadać ćwiczenia. Nasza pociecha potrzebuje do tego motywacji, zabawy. Badania dzieci w Wielkiej Brytanii pokazują, że jeśli motywacja oparta jest na przyjemności i satysfakcji z ćwiczeń to zwiększa się chęć dzieci do podejmowania aktywności fizycznej. Pozytywnie wpływa to również na zaspokojenie ich potrzeb psychicznych.
Ćwiczenia na płaskostopie -to wcale nie musi być nudne!
W tym artykule przedstawię popularne ćwiczenia i pokażę jak można je łatwo zamienić w zabawę. Pokazane ćwiczenia pełnią ważną rolę w kształtowaniu prawidłowej osi kończyn dolnych, pomagają w równoważeniu ustawienia miednicy, utrzymaniu prawidłowej postawy oraz stabilizacji kolana. A wszystkie te cechy są potrzebne do prawidłowego chodzenia, biegania, skakania, wspinaczki i innych niezbędnych aktywności.
5 ćwiczeń na płaskostopie, które możesz wykonać z dzieckiem w domu.
1. Marsz - dynamiczna wersja stania jednonóż
Zabawa: Dziecko zamienia się w bociana chodzącego po łące pełnej żab. Kończyny górne udają dziób. Podczas podniesienia nogi, dziecko klaszcze w ręce dwa razy mówiąc “kle, kle”. Kiedy dojdzie do żaby (zabawki) podnosi ją i udaje, że zjada.
Prawidłowe wykonanie: Marsz to naprzemienne unoszenie nóg do kąta ok 90 stopni zgięcia w stawie biodrowym i kolanowym. Ćwiczenie to poprawia równowagę oraz stabilizację ciała dziecka.
2. Półprzysiad - ćwiczenie dnia codziennego
Zabawa: Bierzemy samolot albo inna zabawkę i przelatujemy nad głową dziecka. Nasza pociecha musi zrobić półprzysiad aby uniknąć zderzenia. Można policzyć ile razy udało się to zrobić.
Prawidłowe wykonanie: Jednym z najczęściej wykonywanych schematów podczas aktywności fizycznych. Wykonywany jest choćby przy siadaniu i wstawaniu, czy podnoszeniu przedmiotów. Dziecko wykonuje ćwiczenie poprzez zginanie stawów kolanowych i biodrowych. Stopy ustawione są na szerokość bioder, kolana nie powinny być skierowane do środka.
3. Wymach nogą w bok - wzmacnia mięśnie, zwiększa zakres ruchu w biodrze, poprawia stabilizację ciała dziecka.
Zabawa: Ustawiamy drogę na szerokość bioder dziecka. Wzdłuż tej drogi po jednej i po drugiej stronie stawiamy pluszaki. Wykonując wymach nogą w bok dziecko je strąca. Następnie robi krok do przodu i strąca kolejne. Dochodzi tak do końca ustawionej drogi.
Prawidłowe wykonanie: W tym ćwiczeniu ważne jest uniesienie kończyny dolnej do kąta ok. 45 stopni oraz utrzymanie równowagi. Obie kończyny oraz tułów dziecka są proste. Należy zwrócić uwagę czy dziecko nie ugina w stawie kolanowym nogi unoszonej.
4. Stanie na jednej nodze - jedno z ulubionych ćwiczeń dzieci.
Zabawa: Dziecko podnosi lewą lub prawą kończynę dolną i kładzie na kolanie zabawkę. Liczymy przez jaki czas dziecku uda się ja utrzymać. Zmieniamy nogę.
Prawidłowe wykonanie: Stanie jednonóż polega na wznosie lewej lub prawej kończyny dolnej w górę do kąta 90 stopni zgięcia w biodrze i kolanie. Wielkość zgięcia jest uzależnione od sprawności fizycznej dziecka. Dziecko utrzymuje taką pozycję przez określony czas i właśnie dlatego ćwiczenie samo w sobie jest ciekawe. Mierząc czas nasza pociecha z dnia na dzień widzi jakie robi postępy. Bije rekordy i to jest ogromna motywacja.
5. Podskok - wyzwalacz dziecięcej radości
Zabawa: Dziecko w pozycji stojącej. Siadamy naprzeciwko ok 3 m dalej trzymając w ręku piłki. Turlamy je po kolei w stronę dziecka. Zadanie polega na ich przeskoczeniu. Liczymy ile razy udało się to zrobić. Można zastosować wolne albo szybkie tempo.
Prawidłowe wykonanie: Podskok obunóż polega na ugięciu kolan i oderwaniu się obu stóp jednocześnie od podłoża. Istotne jest celowanie kolanami w stopy podczas wyskoku i zeskoku. Stopy powinny być ułożone razem aby zmniejszyć ryzyko koślawości pięt. Podczas tego ćwiczenia pacjent angażuje mocno mięsień pośladkowy wielki oraz mięśnie łydki.
Postaw na jakość! Baw się razem z dzieckiem!
Na koniec podkreślę, że pokazane w tym artykule ćwiczenia na płaskostopie będą prawidłowo kształtować kończyny dolne, jeżeli będą dobrze wykonywane. Dlatego jakość ruchu jest istotna, a nie jego tempo. Pospieszanie dziecka nie jest wskazane. Należy dostosować również poziom trudności do sprawności fizycznej, aby nie demotywować dziecka. Jeśli widzimy, że nasza pociecha nie potrafi czegoś wykonać albo występuje u niego frustracja to przerwijmy zabawę lub zmieńmy ćwiczenie. Fajnym pomysłem jest ustawienie toru przeszkód w warunkach domowych. Dodatkowo polecam modyfikowanie zabaw. Okaże się, że poprzez obserwację dziecka wpadniemy na inne pomysły, a co więcej nasza pociecha nas zaskoczy pomysłami. Słuchajmy dziecka i podążajmy za jego kreatywnością, pamiętając oczywiście o prawidłowym wykonaniu ruchu. Widzisz więc, ćwiczenia na płaskostopie mogą być super zabawą! Na koniec nie pozostaje mi nic innego jak tylko życzyć owocnych ćwiczeń i udanej zabawy.
Bibliografia:
- H.Uden, R.Scharfbillig, R.Causby, The typically developing paediatric foot: how flat should it be? A systematic reviewl, J Foot Ankle Res. 2017
- Sebire S. J., Jago R., Fox K.R., Edwards M.J., Thompson J.L. Testing a self-determination theory model of children’s physical activity motivation: a cross-sectional study ,Int J Behav Nutr Phys Act, 2013 Sep 26;10:111
- Marian Bondarowicz, Sławomir Owczarek , „Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej” , Wydawnictwo KORSO, 2017.
